Pierwszy dzień roku trzynastego. Siedzę przy klawiaturze i popijam mocną, smołowatą kawę z kroplą mleka w małej szklaneczce. Dobrze leczy wewnętrzny niepokój obudzony wczorajszym, sylwestrowym nadużyciem wina.
Jaki będzie rok trzynasty?
Krakanie, dołowanie i straszenie trwa już w mediach od dawna. Będzie fatalnie. Trzynastka w dacie spowoduje liczne katastrofy i przesilenia. Wody wystąpią z brzegów, ropa skończy się w piaskach Arabii, a krowy przestaną dawać mleko do kawy. Kryzys, w swym poszukiwaniu dna, sięgnie najgłębszych czeluści piekielnych, a bieguny magnetyczne Ziemi zmienią swoje położenie i wschód stanie się zachodem. W tym roku na pewno można spodziewać się końca świata. Trzynastka w dacie jest dużo groźniejsza od końca kalendarza Majów.
Ludzka natura uwielbia proroków. Kochamy pławić się we wróżbach, przepowiedniach i “całkowicie naukowo pewnych” i “precyzyjnie obliczonych” prognozach tego jak będzie.
Zawsze tak było. Przyszłość przewidywali szamani i czarownicy, potem druidzi i kapłani wszelakich religii, królowie zatrudniali astrologów, jasnowidzów i jeździli do wyroczni. Każdy chciał wiedzieć, jak to będzie. Każdemu ta bajeczka była (i jest) bardzo potrzebna.
Teraz też mamy swoje własne współczesne wróżki. Robią wielkie kariery, zarabiają sporo kasy i mają się zasadniczo jak pączki w maśle. Zawsze wróżkom, astrologom i prorokom powodziło się nieźle. I sprawdzalność ich przepowiedni zazwyczaj nie miała z tym nic wspólnego.
Astrologowie, kapłani, wyrocznie i jasnowidze zawsze pobierają kasę za swoje bajki. Czasem większą, czasem mniejszą, ale nigdy nie wieszczą za darmo.
Dzisiejsze “nowoczesne” czasy niczym się tu nie różnią od innych “mrocznych” wieków. Zamiast wróżek, astrologów i wyroczni mamy EKONOMISTÓW. Nic w tym dziwnego. W naszych czasach najważniejszy jest pieniądz, więc wróżenie i przewidywanie przyszłości przypadło “kapłanom” religii pieniądza, czyli ekonomistom.
Spójrzcie na nich, gładziutko ogoleni, precyzyjnie przystrzyżeni, wypomadowani i eleganccy, wbici w kosztowne, stonowane garniturki, ze starannie wystudiowanymi, mądrymi minami wygłaszają do kamer swoje przepowiednie z absolutną, boską wręcz pewnością, że tak właśnie będzie. Nie sposób takiemu “naukowemu” mądrali nie uwierzyć.
Dokładnie tak samo działali wróże wszelacy na przestrzeni wieków. Prorocza bajka o przyszłości wymaga oprawy, żeby prostaczki i profani w nią uwierzyli. Szaman musiał się odpowiednio ubrać, musiał wpiąć we włosy sporo piórek i paciorków, żeby osiągnąć wystarczającą niezwykłość gwarantującą mu wiarygodność. Wyrocznia delficka to już był prawdziwy teatr. Ten kto do niej wchodził zostawał tak zakręcony, że wychodził zupełnie odmieniony – dymy, światła, ogień, niezwykłość, tajemniczość – wszystko to tylko w jednym celu – żeby moja bajka o przyszłości była bardziej wiarygodna i żebym w efekcie dostał za nią więcej kasy.
I tak na przestrzeni wieków tysiące wspaniałych karier zrobili ludzie opowiadający bajki o przyszłości. Najczęściej apokaliptyczne, bo na tym się najlepiej zarabiało, tego typu straszenie przynosiło zazwyczaj największe korzyści straszącemu. Do dziś ten mechanizm narracyjny działa perfekcyjnie. Media na tym zarabiają miliony.
W średniowieczu wróżami byli liczni natchnieni kaznodzieje wygłaszający swoje płomienne apokaliptyczne bajki z kościelnych ambon przed zdumioną gawiedzią. Wcześniej prorokowali hebrajscy, starotestamentowi prorocy. W starożytnej Grecji wyrocznia delficka zarabiała potężną kasę na bajkach o przyszłości.
Teraz też jest to miliardowy interes na całym świecie. Tysiące gładkolicych profesorów ekonomii opowiada swoje bajki o przyszłości i biorą za to potężną kasę. Zatrudniani są w bankach, płacą im rządy, koncerny i instytucje finansowe zawodowo zajmujące się wróżeniem.
Zawsze tak było. Każdy szanujący się władca zatrudniał na swoim dworze astrologa, jasnowidza albo wróżkę. Miał go na etacie i zawsze mógł posłuchać jego bajek. Czasami się sprawdzały, zazwyczaj nie. Co mądrzejszy wróż tak potrafił zakręcić opowieścią, że ciężko było dociec, czy się sprawdziła, czy też nie. Talent literacki w opowiadaniu bajek jest nieodzowny.
Niestety żaden z ekonomistów nie przewidział wybuchu Światowego Kryzysu Ekonomicznego. Mimo że przecież wróżenie to ich zawód i z tego żyją. Nie pomogły liczne tytuły naukowe, garniturki, delikatne uśmiechy w kącikach ust, jasne czoła i półprzymknięte powieki, spod których rzucają swoje zalotne spojrzenia do telewizyjnych kamer.
Przyszłości nie da się przewidzieć.
Pozwólcie, że powtórzę jeszcze raz to okropne, denerwujące i pozbawione nadziei zdanie.
Przyszłości nie da się przewidzieć.
Ekonomia nie jest NAUKĄ ŚCISŁĄ. To, za przeproszeniem, zwykła nauka społeczna, czyli HUMANISTYKA, czyli pic na wodę, publicystyka, eseistyka, bajkopisarstwo i gdybanie, co się komu wydaje. Z matematyką ma dokładnie tyle wspólnego co poezja (czyli niewiele).
Garniturki, krawaciki i gładkie lica współczesnych ekonomistów są dokładnie tym, czym były kolorowe szaty astrologa, jego szklana kula i piórka w pupie szamana – teatrzykiem mającym uwiarygodnić bajeczkę o przyszłości.
Cała zatem apokaliptyczna wrzawa w mediach o tym, jaki to ciężki rok nas czeka to BAJKA, opowiastka, wróżenie z fusów i ściema.
Rok trzynasty będzie dokładnie taki, jaki SAMI SOBIE POSTANOWIMY, że będzie. Jak postanowimy, że będziemy w tym roku szczęśliwi – będziemy. Jak postanowimy odwrotnie – tak się stanie.
Tak to już ze szczęściem jest – zależy od nastawienia.
I nie słuchajcie bajek PRAWDZIWYCH. Nie słuchajcie “prawdziwych” opowieści zawodowych ściemniaczy. To zawód stary jak świat i zawsze w efekcie chodzi o to, żeby ściemniaczowi było dobrze, nie wam.
Słuchajcie bajek nieprawdziwych, delektujcie się poezją, muzyką i literaturą. Oglądajcie fajne filmy i chodźcie do modnych teatrów. W fikcji zawsze jest więcej prawdy niż w “PRAWDZIE”.
I właśnie takie mam dla Was życzenia na ten rok trzynasty :-)
